Een scheiding is een emotionele en complexe gebeurtenis, waarbij veel praktische en financiële zaken moeten worden geregeld. De verdeling van de overwaarde van het huis is daar een belangrijk onderdeel van, net als de belastingregels die daarvoor gelden. Het is daarom belangrijk om hierover goede afspraken te maken en deze vast te leggen in het echtscheidingsconvenant. Een mediator kan hierbij helpen door te bemiddelen tussen de ex-partners en te zorgen voor goede communicatie. Bij twijfel is het verstandig om juridisch advies te vragen, zodat je goed geïnformeerd bent over je rechten en plichten en de financiële gevolgen op de lange termijn.

Wat is overwaarde bij een scheiding?

Overwaarde is het verschil tussen de waarde van een huis en de resterende hypotheekschuld. Als beide partners eigenaar zijn van de woning, dan hebben beide ook recht op een deel van de overwaarde. Hoe groot het deel is waar iedere partner recht op heeft, hangt af van de eigendomsverhouding in het huis. Zijn ze allebei 50% eigenaar, dan hebben ze ook beide recht op 50% van de overwaarde. Is één van de twee 100% eigenaar, dan heeft deze ook recht op 100% van de overwaarde. Is er juist sprake van een restschuld? Dan wordt deze ook verdeeld volgens de eigendomsverhouding.

Verdelen overwaarde bij scheiding

Beide partners hebben dus recht op een deel van de overwaarde, het gedeelde vermogen dat in het huis zit. Hierbij is standaard de eigendomsverhouding in het huis leidend. Vervolgens zijn er twee situaties mogelijk:

Het gedeelde huis wordt verkocht

Als beide partners het huis willen verkopen en er is overwaarde, dan wordt deze overwaarde verdeeld tussen beide partners volgens de afspraken die zijn gemaakt in het echtscheidingsconvenant. Het bedrag dat elke partner ontvangt, wordt gebruikt om eventuele schulden af te lossen en om een nieuw huis te kopen of te huren. Als de verkoopprijs lager is dan de hypotheekschuld, dan ontstaat er een restschuld die ook verdeeld moet worden tussen de partners.

Een van de partners wil het huis aanhouden.

Als één partner in het huis wil blijven wonen, dan moet de andere partner worden uitgekocht. Om te bepalen wat de uitkoopsom is wordt er een waardebepaling van het huis gedaan. Van de waardebepaling wordt de resterende hypotheekschuld afgetrokken en dan weten we de overwaarde. Vervolgens wordt gekeken naar de eigendomsverhouding om te bepalen op welk bedrag overwaarde beide partners recht hebben. De blijvende partner dient de vertrekkende partner uit te kopen door diens deel van de overwaarde uit te betalen.

De uitkoop kan betaald worden met eigen geld, door het afsluiten van een extra hypotheek, of met het ophogen van de huidige hypotheek. Als de partner die in het huis achterblijft de uitkoop niet kan betalen, dan kan de rechter beslissen dat het huis alsnog verkocht moet worden.

De partner die in het huis achterblijft, krijgt te maken met dubbele hypotheeklasten. Omdat een hypotheek vaak op twee inkomens is verstrekt, kan dit financieel zwaar zijn. In sommige gevallen kan het mogelijk zijn om met de bank afspraken te maken over bijvoorbeeld het tijdelijk verlagen van de maandlasten, het oversluiten van de hypotheek of het aanvragen van een betaalpauze. Het is belangrijk om hierover tijdig overleg te voeren met de bank om problemen te voorkomen.

Schenking overwaarde huis bij scheiding

De vertrekkende partner kan er voor kiezen om af te zien van een deel van zijn overwaarde. Daarmee hoeft de partner die achterblijft in het huis dus geen uitkoop te betalen en is er sprake van een schenking. Voor deze schenking gelden dezelfde regels als voor andere schenkingen, namelijk dat er belasting over betaald moet worden, tenzij er gebruik kan worden gemaakt van een vrijstelling. Bij een vrijstelling betaal je minder of geen belasting, waardoor je meer overhoudt van het bedrag van de schenking.

Vrijstelling voor schenking bij scheiding

De vrijstelling voor een schenking bij scheiding bedraagt in 2023 maximaal € 28.947,-. Dit betekent dat een schenking tot dit bedrag belastingvrij kan zijn. Er gelden wel bepaalde regels voor het aanvragen van deze vrijstelling. Een financieel adviseur kan je hierover inlichten.

Wat zegt de wet?

In Nederland is de verdeling van de overwaarde van een huis bij scheiding vastgelegd in de Wet Beperking Omvang Wettelijke Gemeenschap van Goederen (WBOG). Deze wet bepaalt dat de ex-partners de opbrengst van de woning moeten verdelen op basis van hun aandeel in de gezamenlijke eigendom van het huis. Als het huis volledig eigendom is van een van de ex-partners, dan heeft de andere partner geen recht op een deel van de overwaarde. Wil je weten wat jouw precieze rechten en plichten zijn? Je kunt bij het Juridisch Loket gratis advies hierover krijgen, of een mediator inschakelen.

Mediator inschakelen

Het verdelen van de overwaarde van een huis is belangrijk punt om mee te nemen in het echtscheidingsproces. Het kan namelijk grote financiële gevolgen hebben voor beide ex-partners. Zo kan het hebben van een hoge overwaarde er bijvoorbeeld voor zorgen dat een van de ex-partners geen recht heeft op bepaalde toeslagen of uitkeringen. Het is daarom verstandig om bij het maken van afspraken over de verdeling van de overwaarde ook rekening te houden met de financiële gevolgen op de lange termijn.

Daarnaast is het belangrijk om te beseffen dat de verdeling van de overwaarde van een huis bij scheiding ook kan afhangen van persoonlijke omstandigheden, zoals de financiële situatie van elke partner, hun bijdrage aan de hypotheeklasten en verbouwingen aan het huis, en eventuele schenkingen. Het is daarom verstandig om juridisch advies in te winnen bij een advocaat of mediator, zodat je goed geïnformeerd bent over je rechten en plichten. Ook kan een mediator ervoor zorgen dat het proces zo soepel mogelijk verloopt, waardoor de verstandhouding tussen beide partners goed blijft na de scheiding.

De zilvermax hypotheek gebruiken om een partner uit te kopen

In sommige situaties kan de partner die in het huis blijft wonen de zilvermax hypotheek gebruiken om een deel van de uitkoopsom te financieren. Dit is mogelijk vanaf een leeftijd van 55 jaar en als je voldoende overwaarde hebt. Wil jij weten of de zilvermax hypotheek bij jouw situatie past? Maak dan een afspraak bij een hypotheekadviseur bij jou in de buurt.